miasto Pruszcz Gdański
Należy do obszaru aglomeracji trójmiejskiej, jest stolicą powiatu gdańskiego i od południa graniczy z Gdańskiem. Powstanie i dynamiczny rozwój miasta wynika z jego strategicznego położenia na mapie Polski i Europy. Dawniej Pruszcz Gdański znajdował się nad jeziorem lagunowym, gwarantującym bezpośrednie połączenie z morzem. Tym samym obszar ten stanowił jeden z końcowych punktów na szlaku łączącym bursztynonośne wybrzeża Bałtyku z terenami Cesarstwa Rzymskiego. Stąd sam Pruszcz Gdański jak i jego okolice były istotnym centrum handlu prowincjonalnego oraz dalekosiężnego. Dziś Pruszcz Gdański zajmuje obszar 16,5 km² i liczy ponad 31 tysięcy mieszkańców. Miasto cechują atrakcyjne warunki do życia, bogata oferta kulturalna oraz sprzyjający klimat gospodarczy i inwestycyjny.
Miasto Pruszcz Gdański jest ważnym węzłem komunikacji samochodowej oraz kolejowej, gdyż leży w rozwidleniu głównych krajowych arterii komunikacyjnych, tj. Gdańsk – Warszawa oraz Gdańsk – Łódź. Przez Pruszcz Gdański przebiega linia kolejowa łącząca Warszawę z Gdańskiem, a od strony zachodniej granicy miasto znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie obwodnicy Trójmiasta i autostrady A1. Pruszcz Gdański dzieli zaledwie 20 km od Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy, które jest jednym z trzech najważniejszych, obok Warszawy i Krakowa, lotnisk międzynarodowych w Polsce. Ponadto w mieście znajduje się lotnisko wojskowe. Swoją siedzibę ma tu 49. Baza Lotnicza oraz Aeroklub Gdański, jedno z najstarszych stowarzyszeń w trójmiejskiej metropolii i jednocześnie największa organizacja lotnicza w północnej Polsce.
Miasto Pruszcz Gdański od lat przyciąga inwestorów aktywizując lokalny i krajowy kapitał. Stanowi ważne dla regionu centrum przemysłowe, usługowe, handlowe i kulturalne.
Na obrzeżach miasta, w bezpośrednim sąsiedztwie trójmiejskiej obwodnicy, przy węźle początkowym autostrady A1, znajduje się szczególnie atrakcyjny obszar inwestycyjny o powierzchni ok. 50 ha nazywany Bałtycką Strefą Inwestycyjną (BSI), gdzie swoje magazyny i zakłady produkcyjne lokują m.in. firmy z branży elektronicznej, spożywczej, magazynowej, odzieżowej i metalowej. Swoje hale i magazyny mają tu m.in. LPP S.A. (właściciel m.in. marek Reserved, Sinsey i Cropp), Crown Packaging czy Poczta Polska.
Bałtycka Strefa Inwestycyjna podzielona została na 3 strefy:
BSI I stanowią terenu usytuowane między linią torów PKP Pruszcz – Kartuzy a ul. Zastawną. Znajdują się tu następujące ulice: Kupiecka, Handlowa, Kredytowa, Batalionów Chłopskich. W I strefie została wykonana infrastruktura drogowa i techniczna ul. Handlowej i ul. Kupieckiej. Swoje siedziby, hale lub magazyny ulokowały tu następujące firmy: Poczta Polska, Krakowska Grupa Kapitałowa, Koszałka, Pomorskie Centrum Miejskie i Crown Packaging.
BSI II to tereny umiejscowione między ul. Zastawną a ul. Grunwaldzką wzdłuż ul. Tczewskiej. Swoje centrum dystrybucyjne ulokowała tu firma LPP S.A. (właściciel m.in. marek Reserved i Cropp). Jest to jeden z najnowocześniejszych w tej części Europy ośrodków logistycznych (hala magazynowa o powierzchni 30,6 tys. metrów kwadratowych i wysokości 15 metrów, w której przewidziana jest praca dla około 250 osób). Ponadto swoje siedziby lub magazyny mają tu następujące firmy: Investa, Rabat Pomorze, Kompania Piwowarska, Dajar, Rogum i BAT.
BS III to tereny inwestycyjne pomiędzy ul. Grunwaldzką i torami PKP. Znajduje się tu salon i magazyn firmy Black Red White. Na tym obszarze budowany jest obecnie zbiornik retencyjny. Dzięki tej inwestycji miasto będzie w stanie efektywniej gospodarować terenami przyległymi, a także zmniejszyć wpływ negatywnych skutków zjawisk klimatycznych w tym rejonie. Obecnie obszar objęty projektem w razie obfitych opadów narażony jest na podtopienia, dzięki sieci kanalizacji oraz zbiornikowi retencyjnemu tego typu zagrożenia będą zniwelowane do minimum.
Niezwykle ważnym dla rozwoju czynnikiem są dobrze wykształceni, przedsiębiorczy mieszkańcy, wysoka jakość życia, sprzyjające otoczenie biznesowe i finansowe, atrakcyjne perspektywy rozwoju oraz pozytywny wizerunek miasta w Polsce i Europie. Miasto Pruszcz Gdański jest jednym z liderów w dziedzinie pozyskiwania środków zewnętrznych. Najważniejsze inwestycje dofinansowane przez Unię Europejską to: Obwodnica Pruszcza Gdańskiego, Rekonstrukcja Faktorii i Szlaku Bursztynowego, Kompleksowa Rewitalizacja Historycznej Zabudowy w Pruszczu Gdańskim oraz rozpoczęty w roku 2021 projekt, którego celem jest budowa sieci kanalizacji deszczowej i zbiornika dla retencji wód opadowych. Całkowita wartość projektu wynosi 12 482 620 zł z czego 8 706 402 zł to środki unijne.
W południowej części miasta na odwiedzających czeka Faktoria Handlowa tj. rekonstrukcja osady handlowej z okresu wpływów rzymskich. Faktoria Handlowa jest miejscem pełnym życia, w wakacje odbywa się tu wiele ciekawych wydarzeń o charakterze rekonstrukcyjnym i rzemieślniczym. W pozostałe dni w osadzie można zapoznać się z ekspozycjami archeologicznymi. Każda z ekspozycji prezentowana jest w odmienny sposób w zależności od charakteru chaty. Znajdziemy tam m.in. rekonstrukcję miejsca pracy bursztyniarza wraz z ówczesnymi wyrobami, dom i kuźnię kowala czy też halę targową, w której eksponowane są cenne eksponaty archeologiczne.
Możemy tam obejrzeć m.in. Chatę Wodza – ekspozycję muzealną, będącą połączeniem najnowszych rozwiązań multimedialnych z bogactwem zabytków archeologicznych i pięknem bursztynowych eksponatów, Halę Targową – miejsce, w którym spotkać się można z żywą archeologią, Chatę Bursztyniarza, w której znajduje się rekonstrukcja miejsca pracy wraz z wyrobami tego rzemieślnika oraz Chatę Kowala, w której precyzyjnie odtworzono wystrój domostwa i kuźnię. W wakacje odbywa się tu wiele ciekawych wydarzeń o charakterze rekonstrukcyjnym i rzemieślniczym.
O Faktorii Handlowej czytaj więcej na: https://faktoria-pruszcz.pl/
Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Św. z pastorówką – obecnie biblioteką publiczną, bramą cmentarną oraz terenem przykościelnym wraz z kaplicą przedpogrzebową, murem kościelnym i starodrzewem, ul. Wojska Polskiego 34 (wpis do rejestru nr 305 z 13 sierpnia 1962 r.). Świątynię wzniesiono przed rokiem 1367 w stylu gotyckim. Budynek kościoła jest murowany z cegły, trójnawowy z gwiaździstym sklepieniem nad nawami oraz sklepieniem krzyżowym nad prezbiterium. W 1433 roku spalony przez husytów, w 1460 przez Krzyżaków, a w 1577 ucierpiał w czasie walk Batorego z Gdańskiem. W latach 1585 – 1945 w rękach protestantów. W 1801 roku jako jeden z nielicznych budynków ocalał z pożaru miejscowości, a w 1807 roku pełnił krótko funkcję magazynu prochu dla wojsk napoleońskich. II wojnę światową przetrwał bez większego szwanku. 5 września 1948 roku został ustanowiony filią kościoła parafialnego, a 10 listopada 1980 roku – ośrodkiem nowo powołanej parafii katolickiej. Zachowało się wyposażenie kościoła z bogatym, rzeźbionym z drewna i polichromowanym wyposażeniem, m.in. renesansową amboną z 1578 roku, galerią i barokowym prospektem organowym. Do 1945 roku znajdował się tu również antwerpski ołtarz z XVI wieku, który obecnie jest cennym eksponatem Muzeum Narodowego w Warszawie. Na osi głównego wejścia do kościoła znajduje się brama cmentarna wzniesiona w 1648 roku. Po północnej stronie świątyni znajdziemy neogotycką kostnicę z drugiej połowy XIX wieku. Naprzeciwko kościoła stoi budynek dawnej plebanii wzniesionej w 1755 roku.
Elektrownia wodna Pruszcz I położona jest w rozwidleniu rzeki Raduni rozdzielającym ją na Kanał Raduni i Starą Radunię. Elektrownia wybudowana została w 1921 r. i wraz z przynależnymi gruntami stanowiła własność Przedsiębiorstwa Elektryfikacyjnego podległego Senatowi Wolnego Miasta Gdańska. Po wojnie elektrownię uruchomiono w 1946 r. w celu wytworzenia energii elektrycznej poprzez pracę turbiny wodnej wykorzystującej energię rzeki Raduni. W elektrowni Pruszcz zainstalowano jedną turbinę typu Francisa o mocy 100 KW pracującą na spadzie 2,69 m.Od średniowiecza do okresu okupacji nurty Raduni ujęte w nowe koryto napędzały szereg zakładów wodnych: kuźni, młynów, kaszarni, foluszy, na Wielkim Młynie w Gdańsku kończąc. Hydrowęzeł pruszczański już od XIV wieku był budowlą strategiczną za względów gospodarczych i obronnych gdańskiej metropolii. Jego układ praktycznie do dziś pozostał niezmieniony. Postęp techniki nakazywał jedynie kolejne zmiany konstrukcji jazów i zastawek.
Kanał Raduni – sztuczny przekop Raduni wraz z groblami, towarzysząca zabudową i zielenią na całej długości obiektu – od śluzy na zachód od Pruszcza Gdańskiego do ujścia Kanału do Starej Motławy w Gdańsku (wpis do rejestru nr 986 z 18 maja 1981). Kanał został wytyczony w 1338 roku, a wybudowany w latach 1348-1356 przez Krzyżaków. Pomysł realizacji tej budowli przypisuje się zwykle komturowi gdańskiemu i późniejszemu wielkiemu mistrzowi zakonu krzyżackiego Winrichowi von Kniprode, jednakże rzeczywistym inicjatorem budowy był inny komtur gdański (z lat 1333-34) Jordan von Vehren. Kanał miał służyć przede wszystkim do zaopatrzenia Gdańska i tamtejszego zamku krzyżackiego w świeżą wodę pitną, a także jako napęd dla Wielkiego Młyna.
Zespół budynków cukrowni Pruszcz, ul. Chopina 17 (wpis do rejestru nr 1369 z 25 sierpnia 1992) – zbudowana w latach 1879-1880 z inicjatywy i staraniem doktora Hermanna Wiedemanna, lekarza z zawodu, który był wieloletnim dyrektorem cukrowni. W skład zespołu cukrowni wchodzi portiernia z bramami i murem, budynek biura głównego, kotłownia główna, surownia, budynek techniczno-produkcyjny, budynek filtracji, pakownia, warniki, suszarnia, magazyn cukru, miodownik, piec wapienny, kuźnia, rezydencja akcjonariusza oraz willa dyrektora.
Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z działką oraz starodrzewem, wybudowany w latach 1923-1929, ul. Chopina 3 (wpis do rejestru nr 1848 z 9 czerwca 2009). Podczas walk w 1945 roku zniszczeniu uległ dach kościoła, wywieziono także oba dzwony. Świątynię odbudowano pod koniec lat 50. ubiegłego wieku. Z oryginalnego wyposażenia zachowały się w nim m.in. organy z 1925 roku. W 1957 roku administratorem, a następnie proboszczem parafii został ks. Józef Waląg. Przeprowadził wiele remontów, jego dziełem jest też nowy dom katechetyczny wraz z plebanią. O zasługach ks. Waląga dla parafii najlepiej świadczy fakt, że jego imię nosi reprezentacyjna aleja w centrum Pruszcza.
Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna – budynek danej plebanii (obecnie biblioteka) został wzniesiony w 1755 r. (data na szczycie budynku) i przebudowany wraz z domami należącymi do kościoła w 1794 r. Dwutraktowy budynek wzniesiony został na planie prostokąta, posiada fasadę z dwuosiową facjatką pośrodku zwieńczoną trójkątnym szczytem. Przed fasadą stoją dwa granitowe słupki w typie gdańskich przedproży z datą 1651.
W 2020 roku w Pruszczu Gdańskim oddano do użytku 549 mieszkań. Na każdych 1000 mieszkańców oddano więc do użytku 17,39 nowych lokali. Jest to wartość znacznie większa od wartości dla województwa pomorskiego oraz znacznie większa od średniej dla całej Polski. Całkowite zasoby mieszkaniowe w Pruszczu Gdańskim to 12 125 nieruchomości. Na każdych 1000 mieszkańców przypada zatem 387 mieszkań. 96,5% mieszkań zostało przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem, 3,5% na cele indywidualne.
Przeciętna powierzchnia użytkowa nieruchomości oddanej do użytkowania w 2020 roku w Pruszczu Gdańskim to 56,50 m2. Biorąc pod uwagę instalacje techniczno-sanitarne 99,94% mieszkań przyłączonych jest do wodociągu, 99,81% nieruchomości wyposażonych jest w ustęp spłukiwany, 99,30% mieszkań posiada łazienkę, 96,34% korzysta z centralnego ogrzewania, a 77,52% z gazu sieciowego.
Zapraszamy do kontaktu:
Janina Wilkos-Gad
Kierownik Referatu Współpracy i Promocji
Urzędu Miasta Pruszcz Gdański
tel. +48 58 775 99 59
wilkos@pruszcz-gdanski.pl